(TPHCM) Vào sáng ngày 02-08-2018 tại Hội trường nhà khách Bộ Giao thông vận tải đã diễn ra cuộc họp về tăng cường kiểm soát hàng hóa container phế liệu nhập khẩu và xử lý container hàng hóa phế liệu toàn đọng tại các cảng biển Việt Nam. Chủ trì cuộc họp là Phó Cục trưởng Cục hàng hải Việt Nam ông Bùi Thiên Thu cùng đại diện các cảng biển khu vực phía Nam, các hãng tàu, chủ hàng, nhà vận chuyển, Hiệp hội v.v
Đánh Giá Chung:
Theo báo cáo của Cục Hảng hải VN, tính đến hết tháng 6 năm 2018 có gần 30,000 container phế liệu tồn đọng tại các cảng biển VN trong đó khu vực TPHCM chiếm gần 50%. Trong đó cảng Cát Lái chiếm số lượng lớn nhất với 3,644 containers.
Hàng hóa phế liệu nhập khẩu tồn đọng bao gồm: phế liệu sắt, thép, nhữa, nhôm, đồng v.v
Nguyên nhân tồn đọng:
Từ cuối năm 2017 Trung Quốc đã ban hành quy định dừng nhập khẩu 24 loại phế liệu tái chế nên các nước trước đây vẫn xuất khẩu chất thải rắn, phế liệu sang TQ như (USA, Japan, Korea, Canada) phải tìm các thị trường nhập khẩu mới như Việt Nam, Thailand, Malaysia. Một số lượng rất lớn phế liệu nhựa đã nhập về các nước Asean và đó là nguyên nhân chính làm gia tăng nhanh chóng số lượng container tại các cảng biển VN. Bên cạnh đó là số lượng container đã tồn đọng lâu ngày chưa xử lý được từ trước.
Một số tồn tại bất cập trong quản lý phế liệu nhập khẩu:
+) Hiện tại chưa có quy chế cụ thể phối hợp liên ngành trong xử lý các việc liên quan tới nhập khẩu phế liệu làm nguyên vật liệu sản xuất.
+) Chưa có quy định pháp lý để xử phạt các chủ tàu trong vận chuyển phế liệu nhập khẩu, khi xảy ra vi phạm thì không xử lý dc trách nhiệm chủ tàu.
+) Hiện nay định nghĩa về PHẾ LIỆU vs PHẾ THẢI chưa thật sự rõ ràng, không có tiêu chuẩn phân loại cụ thể nên khó khăn cho Hải Quan trong việc so sánh, đối chiếu, xác minh hàng hóa.
+) Một số doanh nghiệp nhập khẩu dùng các thủ đoạn như làm giả, tẩy xóa, sửa đổi thông tin tên hàng để trốn tránh việc kiểm tra nhằm hợp thức hóa hồ sơ nhập khẩu phế liệu.
+) Nhiều doanh nghiệp có giấy xác nhận để Nhập khẩu Phế liệu đã không sử dụng hết số lượng phế liệu dc nhập khẩu mà tìm cách mua đi bán lại cho các đơn vị sản xuất nhỏ lẻ làm tăng nguy cơ ô nhiễm môi trường.
Kiến nghị & Đề xuất giải pháp xử lý:
- Đại diện Tân Cảng: về phía Tân Cảng đã có chủ trương tạm ngưng không tiếp nhận hàng phế liệu từ tháng 5-2018 đến hết tháng 9-2018. Đề xuất yêu cầu các Hãng Tàu phải gửi tên các mặt hàng trong container để không cho bốc dỡ hàng xuống khi biết đó là hàng Phế Liệu. Đề xuất Bộ Tài Nguyên Môi Trường công bố công khai, rộng rãi Online danh sách các đơn vị có GIẤY PHÉP NHẬP KHẨU PHẾ LIỆU để các bên cùng biết và kiểm tra.
- Đại diện cảng VICT: để nghị khẩn trương rút ngắn thời gian & quy trình xử lý hàng phế liệu vì theo quy định của thông tư 203/2014 quá phức tạp và gây lãng phí. Đề xuất các đơn vị nhập khẩu phải đóng cọc-ký quỹ một số $ cho hãng tàu để nâng cao trách nhiệm, trong trường hợp phát hiện đó là hàng phế liệu thì hãng tàu có thể dùng chi phí này để xử lý. Một số ý kiến khác yêu cầu hạn chế việc nhập khẩu ủy thác, chỉ cho nhập khẩu mục đích sản xuất thực sự. Đối với các container đã lưu trên 90days, yêu cầu hãng tàu đại lý hãng tàu cung cấp số liệu chi tiết về số lượng hàng hóa container phế liệu cho Cảng để tiến hành xử lý.
- Đai diện Hiệp hội chủ hàng phía Nam: yêu cầu hạn chế tối đa việc cấp phép Nhập Khẩu, cần phải công khai danh sách các đơn vị và quota được phép nhập khẩu. Ngoài ra yêu cầu Hãng Tàu cung cấp B/L ngay khi giao hàng chứ ko phải đợi 1-2 ngày như hiện nay.
- Đại diện hãng tàu COSCO: Yêu cầu thành lập ngay một TỔ CÔNG TÁC ĐẶC BIỆT. Tổ này là đầu mối dẫn dắt để xử lý nhanh hàng tồn đọng với sự góp mặt của các bên có liên quan. Mô hình này gần giống cty VAMC (công ty mua bán nợ xấu được Nhà Nước thành lập cách đây vài năm). Ngoài ra đại diện COSCO có nêu lên những khó khăn của khách hàng trong thời gian gần đây khi vướng mắc ở phụ luc 11 để xin cấp phục lục 12.
Đặc biệt: Ý kiến đề xuất cơ quan Nhà Nước nhanh chóng công bố-công khai rộng rãi Website danh sách các đơn vị có giấy phép NHẬP KHẨU PHẾ LIỆU và QUOTA được tất cả các bên liên quan đồng thuận cao nhất.
