Vào vào thứ Năm ngày 17/04/2025 (Theo giờ Hoa Kỳ), Chính quyền Trump đã công bố việc áp phí đối với các tàu do Trung Quốc đóng.Chính phủ Hoa Kỳ đã bắt đầu điều tra sự thống trị của Trung Quốc trong ngành công nghiệp đóng tàu — nơi Trung Quốc sản xuất tới 75%-80% đội tàu toàn cầu — từ thời chính quyền Biden.

Một mức phí cao đối với các tàu được đóng tại Trung Quốc khi cập cảng Hoa Kỳ đã được đề xuất, lên tới 1,5 triệu USD, như một phần trong kế hoạch đưa ngành đóng tàu trở lại Mỹ — một chính sách nhận được sự ủng hộ từ cả hai đảng.

Chính quyền Trump công bố các khoản phí này sau khi Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) thực hiện cuộc điều tra dưới thời hai chính quyền Biden và Trump, kết luận rằng các hành động, chính sách và thực tiễn của Trung Quốc là không hợp lý và gây trở ngại hoặc hạn chế thương mại của Hoa Kỳ.

“Tàu biển và ngành vận tải biển rất quan trọng đối với an ninh kinh tế của Mỹ và sự lưu thông tự do của hàng hóa,” Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Jamieson Greer phát biểu. “Hành động của chính quyền Trump sẽ bắt đầu đảo ngược sự thống trị của Trung Quốc, giải quyết các mối đe dọa đối với chuỗi cung ứng Hoa Kỳ và phát đi tín hiệu về nhu cầu đối với tàu đóng tại Mỹ.”

USTR cho biết Trung Quốc đã đạt được vị thế thống trị thông qua việc ngày càng nhắm mục tiêu cụ thể và quyết liệt vào các lĩnh vực đóng tàu chở hàng, gây bất lợi nghiêm trọng cho các công ty, người lao động và nền kinh tế Hoa Kỳ.

Các khoản phí sẽ được tính theo mỗi chuyến đi (mỗi hành trình), thay vì tính theo từng cảng như đề xuất ban đầu.

Đề xuất chính sách được khởi xướng từ thời chính quyền Biden và hoàn tất bằng một báo cáo vào tháng 1, kết luận rằng ngành đóng tàu của Trung Quốc có lợi thế cạnh tranh không công bằng, sẽ cho phép chính phủ Hoa Kỳ áp mức phí cao đối với các tàu Trung Quốc cập cảng Mỹ. Đề xuất ban đầu yêu cầu mức phí dịch vụ lên đến 1 triệu USD cho mỗi hãng vận tải do Trung Quốc sở hữu (như Cosco). Đối với các hãng vận tải không thuộc sở hữu Trung Quốc nhưng có tàu đóng tại Trung Quốc, mức phí có thể lên tới 1,5 triệu USD cho mỗi cảng tại Hoa Kỳ mà tàu đó ghé thăm.

USTR cho biết thay đổi này được thực hiện sau khi có ý kiến công chúng tại hai ngày điều trần vào tháng 3, nơi hơn 300 hiệp hội thương mại và các bên liên quan khác đưa ra ý kiến. Nhiều người đã cảnh báo chính phủ rằng Mỹ không ở vị thế có thể chiến thắng trong một cuộc chiến kinh tế nếu các hãng vận tải biển sử dụng tàu đóng tại Trung Quốc bị kẹt ở giữa. Sắp tới, các tàu đóng tại Trung Quốc sẽ chiếm tới 98% đội tàu thương mại trên đại dương thế giới.

Miễn giảm phí

Các chủ tàu có thể đủ điều kiện được miễn hoặc giảm phí nếu họ cung cấp bằng chứng về đơn đặt hàng đóng tàu tại Mỹ. Mức miễn giảm sẽ dựa trên dung tích tàu tính theo trọng tải bằng hoặc nhỏ hơn tàu đóng tại Mỹ đã đặt hàng. “Nếu chủ tàu không nhận bàn giao tàu đã đặt trong vòng ba năm, các khoản phí sẽ lập tức có hiệu lực,” báo cáo nêu rõ.

Biểu phí

Trong 180 ngày đầu tiên, mức phí sẽ được đặt ở mức 0 và được chia theo nhiều loại. Tất cả các khoản phí được tính dựa trên trọng tải của tàu. Các tàu container có thể có trọng tải từ 50.000 đến 220.000 tấn.

Phí dịch vụ với các nhà khai thác và chủ tàu Trung Quốc:

• Từ 17/4/2025: 0 đô là Mỹ mỗi tấn trọng tải
• Từ 14/10/2025: 50 đô la Mỹ mỗi tấn trọng tải
• Từ 17/4/2026: 80 đô la Mỹ mỗi tấn trọng tải
• Từ 17/4/2027: 110 đô la Mỹ mỗi tấn trọng tải
• Từ 17/4/2028:140 đô la Mỹ mỗi tấn trọng tải

Phí được áp dụng tối đa 5 lần mỗi năm cho mỗi tàu. Bản công bố không nêu rõ mức phí cụ thể theo container.

Phí dịch vụ với nhà khai thác tàu đóng tại Trung Quốc (không phân biệt quốc tịch sở hữu tàu):

• Từ 17/4/2025: $0 mỗi container dỡ hàng
• Từ 14/10/2025: $18 mỗi tấn trọng tải  (120 đô la Mỹ/container)
• Từ 17/4/2026: $23 mỗi tấn trọng tải (153 đô la Mỹ/container)
• Từ 17/4/2027: $28 mỗi tấn trọng tải (195 đô la Mỹ/container)
• Từ 17/4/2028: $33 mỗi tấn trọng tải (250 đô la Mỹ/container)

Mức phí được áp dụng tối đa 5 lần mỗi năm cho mỗi tàu.

Phí với tàu chuyên chở ô tô do nước ngoài đóng:

• Tính theo đơn vị tương đương ô tô (Car Equivalent Unit – CEU). Mức phí sẽ bắt đầu ở mức 150 đô la Mỹ/CEU sau 180 ngày.

Giai đoạn hai:

Các biện pháp tiếp theo sẽ bắt đầu sau ba năm và nhắm vào các tàu chở khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG). USTR sẽ áp đặt giới hạn dần đối với việc vận chuyển LNG bằng tàu nước ngoài. Các hạn chế này sẽ được tăng dần trong vòng 22 năm.

Nếu hãng vận tải biển cung cấp bằng chứng đã đặt hàng tàu đóng tại Mỹ, thì các khoản phí hoặc hạn chế đối với tàu không đóng tại Mỹ tương đương sẽ được tạm hoãn trong tối đa ba năm.

Hoa Kỳ cũng cung bố miễn phí cho các tàu sau:

• Các tàu hoạt động tại Ngũ Đại Hồ (Great Lakes), vùng Caribe, hoặc giữa các vùng lãnh thổ của Hoa Kỳ không bị áp dụng phí.
• Các hàng hóa xuất khẩu rời như than đá hoặc ngũ cốc cũng được miễn.
• Tàu rỗng cập cảng không chịu phí

Theo NBC New York

Thanh Hải VP VLA tổng hợp